Iedereen heeft er al zin in, iedereen bereidt zich gedegen voor. In meer dan 50 landen werken groepen aan hun performance voor de World Gymnaestrada, die van 30 juli t/m 5 augustus 2023 in Amsterdam plaatsvinden. In een serie interviews met deelnemers en coaches praten we over hun betrokkenheid en passie voor het evenement. In aflevering 6: Julie Levasseur uit Canada. Ze is coach van Team Saskatchewan Gymnaestrada (TSG) en programmacoördinator ethiek, gelijkheid en inclusie bij Gymnastics Saskatchewan.
Door Edward Swier
Team Saskatchewan doet al sinds de jaren tachtig mee aan de World Gymnaestrada. Julie Levasseur: ,,Ons verhaal begint met Marta Kroupa. Zij heeft een lange geschiedenis als deelnemer aan de Gymnaestrada en emigreerde halverwege de jaren zeventig vanuit Tsjechië naar Saskatchewan. Marta bracht ritmische gymnastiek naar de Canadese prairies en heeft nog steeds een grote invloed op ons Gymnaestrada-programma. Ze is een mentor voor veel teams in heel Canada en we voelen ons erg gelukkig dat ze in Saskatchewan is geland. We zouden niet het programma hebben zoals we dat nu doen als Marta er niet was geweest.”
Het team is geëvolueerd sinds het eerste optreden op de World Gymnaestrada in 1987. ,,We waren een team van vrouwelijke ritmische gymnasten, maar nu zijn we multidisciplinair. We moedigen mensen van elke leeftijd, capaciteit, geslacht en sociale achtergrond aan om deel te nemen. Iedereen uit onze provincie is van harte welkom. Dit zorgt wel voor geografische uitdagingen, aangezien Saskatchewan ongeveer 20 keer zo groot is als Nederland. Maar dat houdt ons niet tegen. Sommige deelnemers moeten wel 5 uur reizen, enkele reis, om een trainingskamp bij te wonen. Daarom trainen we ook maar één keer per maand samen. Het bepaalt daarmee ook mede wat er in onze choreografie past. We doen nog steeds veel ritmische gymnastiek, maar we doen ook aan dans, tumbling en acrobatiek en we zijn altijd op zoek naar nieuwe fysieke activiteiten om in onze routines op te nemen. In Dornbirn 2019 hadden we een iemand die turnde aan de pole, zij maakte ook deel uit van het FIG Gala. Voor Amsterdam krijgen we nu gezelschap van powwow-artiesten. Dat heeft voor ons allen belangrijke kansen gecreëerd, wat persoonlijke groei en gemeenschapsontwikkeling betreft.”
World Gymnaestrada is namelijk meer dan een gymnastiekfestival, het is een viering van de vrede, weet Julie. ,,Naast Fun, Fitness, Fundamentals en Friendship, gelooft TSG dat Gymnaestrada ook een plek kan zijn voor verzoening. Canada is natuurlijk toch een koloniale staat. Hoewel kolonisatie de kolonisten ten goede kwam, was het vooral ook een vorm van genocide van de inheemse volkeren. Veel Canadese kolonisten zoals ik – mijn voorouders komen uit Duitsland en Frankrijk – hebben nooit geleerd over de verschrikkingen die inheemse volkeren hebben meegemaakt als gevolg van kolonisatie. Het ongedaan maken van meer dan 500 jaar onrecht zal tijd kosten, maar het begint met het leren over de waarheid van de geschiedenis van Canada. Dit betekent ook dat we moeten leren wat de nadelen van de blanke suprematie waren. Het wordt zodoende een heel persoonlijke reis. Deelname aan de World Gymnaestrada creëert voor inheemse en niet-inheemse mensen kansen om over elkaar te leren en samen te groeien.”
Hoewel Canada al zeker 50 jaar meedoet aan de World Gymnaestrada, was er in 2015 voor het eerst een team van inheemse artiesten uit het land. Levasseur: ,,We zijn erg geïnspireerd door het team uit Nunavut, dat in het uiterste noorden van Canada, in de Artic, ligt. De Inuit zijn een aparte groep inheemse mensen, met hun eigen taal en wereldbeeld. Het was prachtig en krachtig om te zien hoe zij aspecten van hun cultuur in hun gymnastiekoefening verwerkten. We wisten al dat gymnastiek een universele taal is bij World Gymnaestrada, maar voor ons Canadezen hadden de prestaties van dit specifieke team een enorme impact. Ook op mijn collega Kara Thorpe en mij. Het was ons heel duidelijk dat Gymnastics for All een hulpmiddel zou kunnen zijn voor de broodnodige verandering in Canada.’’
,,Een andere cultuur leren kennen door middel van een sportieve choreografie is iets heel anders dan een artikel lezen of een video bekijken. Er is een diepere verbinding als je kunt zien, horen en voelen wat er wordt bedoeld’’, zegt Julie, die niet alleen co-coach is met Kara Thorpe, maar ook programmacoördinator voor ethiek, gelijkheid en inclusie bij Gymnastics Saskatchewan. ,,Als coaches en programmaleiders is het onze plicht om een sportomgeving te creëren waarin iedereen zich thuis voelt. Culturele veiligheid is de kern van veilige sport in Canada én de rest van de wereld.”
Team Saskatchewan is verheugd om datgene wat de formatie momenteel leert komende zomer te delen met de World Gymnaestrada-gemeenschap. Het team bestaat uit 53 deelnemers, van wie er 12 zich identificeren als Indigenous, inheems. TSG werkt aan een optreden van 15 minuten en zal ook deelnemen aan de Large Group Performance van Team Canada. ,,We zijn als coaches vooral vereerd om inheemse deelnemers in ons team te verwelkomen. Zij zullen tijdens de demonstratie originele muziek en traditionele powwow-dansen uitvoeren. Alle muziek in ons optreden is van de inheemse artiesten en we zijn verheugd om hun prachtige kunst met de wereld te delen.”
,,De titel van ons optreden is (Re)Creating Community. Elke paar jaar komt onze gymnastiekgemeenschap samen om deel te nemen aan de volgende Gymnaestrada, maar dit keer wilden we onderzoeken hoe dit programma deelnemers kan helpen zich te ontwikkelen als niet-inheemse en inheemse buren; leden van een gedeelde gemeenschap. Er was een tijd dat vroege Europese ontdekkingsreizigers, missionarissen en kolonisten vertrouwden op de vriendelijkheid van inheemse volkeren. Ze beschikten namelijk niet over de kennis of middelen om het barre klimaat te overleven. Door kolonisatie werden die vriendschappen uitgehold. Als gymnastiekteam werkt TSG aan het herstellen van relaties tussen inheemse en niet-inheemse volkeren. We hopen dat onze choreografie symboliseert wat we van elkaar hebben geleerd.”
,,Hoewel we als één team optreden, en uniformiteit nastreven, dragen de inheemse deelnemers natuurlijk hun traditionele kleding, die normaal gesproken gedragen wordt bij hun powwow-gelegenheden. Deze regalia zijn meer dan kostuums, ze hebben ook een spirituele betekenis. We kijken ernaar uit om alles wat we de afgelopen tijd van elkaar geleerd hebben ook met de internationale Gymnaestrada-gemeenschap te delen. Leden van ons team zijn al gevraagd om op te treden op de Team Canada Welcome Party. We zijn ook verheugd om nieuwe vrienden van over de hele wereld uit te nodigen om deel te nemen met onze dans. Die brengt mensen samen, voor genezing en viering.
Julie was zelf een wedstrijdsporter, in de ritmische gymnastiek, maar tegenwoordig draait ook voor haar alles om Gymnastics for All. ,,In Canada staat competitiegymnastiek ver af van de World Gymnaestrada en Gymnastics for All. Die twee zijn erg gescheiden, er is niet veel interactie. Wat jammer is, want we kunnen veel van elkaar leren. Sport kan je zoveel meer brengen dan alleen een medaille.”
De reis naar World Gymnaestrada is niet altijd gemakkelijk voor iedereen. ,,Reizen is duur en we realiseren ons dat dit een grote barrière vormt voor een inclusief programma. We hebben diverse subsidies aangevraagd en zullen geld blijven inzamelen om deze ervaring zo betaalbaar mogelijk te maken, maar we weten dat dit misschien niet genoeg is. Het is de moeite echter meer dan waard, want we kunnen nu al de impact van onze inspanningen zien. We zijn trots op ons team en we kunnen niet wachten om ons verhaal in Amsterdam met de wereld te delen.”
